Nightterror, verwardheidsarousal of nachtmerrie?

De laatste tijd krijg ik veel vragen over nachtelijke onrust. Dit deed mij besluiten om er een blog over te schrijven. Om te beginnen met de vraag of jullie het verschil kennen tussen een Nightterror ( nachtangst) een verwardheidsarousal en een nachtmerrie? Het zijn namelijk echt 3 verschillende dingen die niet alleen maar verschillen in het benoemen van de nachtelijke onrust maar ook echt anders verlopen.

We beginnen met de Nightterror oftewel Pavor nocturnus. Deze kan nogal beangstigend zijn. Bij een echte nightteror, die in de volksmond ook nachtangst wordt genoemd, hoor je je kind plots gillend en schreeuwend in bed liggen. Het heeft een snelle hartslag en veelal zweet het ook erg. Soms zit je kind rechtop in bed. Er lijkt sprake te zijn van intense angst. Je eerste reflex is natuurlijk om je kind te wekken maar het reageert niet of reageert verward. En altijd voor middernacht of tijdens de eerste drie uur van de slaap. De nachtangst duur enkele minuten en lijkt even plots weer te verdwijnen als dat hij gekomen is. Je kindje herinnert zich in de ochtend weinig tot niets tenzij hele vage beelden of flitsen. Het levert de ouder daarentegen veel stress en bezorgdheid op. Een nightterror komt veelal voor tussen een leeftijd van 18 maanden tot 6 jaar maar komt soms ook nog op oudere leeftijd voor. Een nightterror komt voor tijdens de non-remslaap. Dromen komen voor tijdens de remslaap. Je kind droomt dus niet (bewust) en is niet bereikbaar voor je maar is dus wel in paniek tijdens zijn slaap.

Wat eraan te doen?

• Breng het slaap- waakritme in kaart zodat je kunt zien of het aantal slaapuren en de slaapspreiding kloppen om oververmoeidheid uit te sluiten. Een droomritmecoach kan je hierbij helpen.
• Komt het vaker voor op hetzelfde tijdstip? Maak je kindje dan wakker vlak voor de nightterror. Zo doorbreek je zijn/haar slaappatroon en begin het een nieuwe slaapcyclus. Zo slaapt het in een andere fase tijdens het “terror-tijdstip”.
• Zet het toch door dan wil je naar een somnoloog of slaapkliniek om medische redenen uit te sluiten.
• Reduceren van prikkels en drukt, voorspelbaarheid in de dag aanbrengen en een kort vast bedritueel aanhouden.

Uit onderzoek blijkt dat minder dan 4% van de kinderen een echte nightterror vertoont; echter angstig en huilend gedrag voor middernacht veel vaker voor. Waarschijnlijk gaat het dan om de mildere vorm van nightterror en dat brengt ons op de verwardheidsarousal.

Een verwardheidsarousal lijkt op de nightterror ( nachtangst) maar komt voor zonder de extreme mate van angst. Kenmerken zijn verwarring, opgewondenheid en onrust. Nog een verschil met de nightterror is dat deze arousal soms maar enkele ogenblikken duurt maar ook langer kan aanhouden tot soms wel een uur. Het kind zal bij deze vorm luid om papa of mama roepen maar eenmaal op de kamer zal je kind je nauwelijks opmerken of is het alsof het door je heen kijkt. Pas na een tijd begint het kind op je te reageren. Soms reageert het kind verward en dat maakt dat het soms tegenstribbelt of zich van je afwendt. In tegenstelling tot de nightterror kan deze arousal meerdere keren per nacht optreden. Ook hierbij geldt dat het kind zich in de ochtend meestal niks meer herinnert. Goed om in je achterhoofd te houden: sommige wetenschappers raden het af om je kind uit deze toestand te wekken omdat de arousal daardoor langer zou aanhouden. Echter, dit is niet bewezen. Ook deze arousal komt voor tijdens de nonremslaap maar het is niet uitgesloten dat hij ook zeldzaam in de remslaap kan bestaan.

Wat eraan te doen?

• Weer beginnen met het in kaart brengen van slaap- waakritme
• Uitsluiten van slaapwandelen
• Zorg voor het reduceren van prikkels
• Maak de dag voorspelbaar
• Zorg voor een kort vast bedritueel
• Neem de dag door voor het slapen gaan

Een nachtmerrie doet zich altijd later in de nacht voor en spelen zich af in de remslaap. De hersenen zijn actiever en de slaap is lichter. Dit maakt dat je je kind makkelijk kan wekken. Je kind kan vertellen wat het gedroomd heeft. Je kind zal reageren op troosten en geruststellen. Het opnieuw inslapen zal misschien nu moeilijker gaan juist omdat je kind zich de droom herinnert. Nachtmerries komen met name voor tussen de 3 tot 6 jaar maar ook op latere leeftijd kunnen ze zich manifesteren. Vaak er is onrust of praat je kind in zijn/ haar slaap. Een nachtmerrie ontstaat door de barstensvolle nieuwe leerelementen die je kind ontdekt. De ontwikkeling op deze leeftijd gaat zo razendsnel. Daarbij is de wereld voor je kind op deze leeftijd nog steeds een magische plek. Ze worden wat groter maar kunnen nog niet helemaal onderscheid maken tussen fantasie en werkelijkheid. Dit levert de nodige spanningen en angsten op om te verwerken, want dat is wat er in onze dromen gebeurd.

Wat eraan te doen?

• Ga na of je kind van nature angstig is.
• Kaart de angsten overdag aan mbv spel, tekenen, verhaaltje etc.
• Veeg angsten niet onder de tafel. Voor je kind zijn deze echt. Beter is het om een soort van wachter, tovenaar of fee te gebruiken die alle monsters weg tovert of die een bol om jouw bed kan maken en je zo kan beschermen.
• Ken je Harry Potter? Die maakt van al zijn angsten hilarische dingen. Monsters met tutu of een gekke pruik op. Gebruik humor.
• Knuffels in bed.
• Praten!

Hopen dat ik jullie zo al een beetje op weg heb kunnen helpen. Heb je vragen of hulp nodig? Neem contact op en ik kijk met jullie mee!

Liefs Peggy